Εφηβεία , το σώμα μας αλλάζει . Ξεκινά η περίοδος. Συνήθως όλα εξελίσσονται ομαλά. Μερικές φορές όμως έρχεται νωρίτερα- στην παιδική ηλκία ή αργεί. Κάποιες άλλες ο κύκλος είναι ασταθής. Πιο σπάνια παρατηρούνται αιμορραγίες ή η περίοδος δεν έρχεται για πολλούς μήνες. Τότε, αφού κάνουμε υπέρηχο, πρέπει να ελέξουμε και τις ορμόνες για να τις ρυθμίσουμε .
Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών PCO’s είναι μια ορμονολογική και μεταβολική διαταραχή της αναπαραγωγικής ηλικίας , που αφορά πολλές γυναίκες και το οποίο συχνά γίνεται υπερδιάγνωση.
Η αιτία του συνδρόμου είναι άγνωστη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη φαίνεται να παίζει πρωτεύοντα λόγο στην εμφάνιση του και η κληρονομικότητα. Συνήθως εμφανίζεται με την εμμηναρχή, μερικές φορές όμως και αργότερα.
Τα συμπτώματα του συνδρόμου ποικίλουν και έχουν μεγάλο εύρος.
Για να χαρακτηρίσουμε ότι μια κοπέλα πάσχει από το σύνδρομο πρέπει να εμφανίζει τουλάχιστον 2 από τα ακόλουθα 3 :
- Κλινικά συμπτώματα: Αστάθεια περιόδου. Μπορεί η περίοδος να έρχεται ”όποτε θέλει”, να υπάρχουν αρκετοί μήνες χωρίς περίοδο. Να έρχεται και να μην σταματάει ή το αίμα να είνει λίγο και καφέ. Συχνά παρουσιάζεται δασυτριχισμός , λιπαρότητα δέρματος και ακμή μπορεί και ανδρικού τύπου αλωπεκία.
- Εξετάσεις αίματος : Αυξημένα ανδογόνα , LH> FSH, αυξημένη προλακτίνη, αυξημένο σάκχαρο νηστείας και γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη.
- Υπερηχογραφική εικόνα: Μεγάλες ωοθήκες με αυξημένο στρώμμα και πολλαπλά μικρά ωοθυλάκια στην περιφέρεια τους που μοιάζουν με περιδέραιο ή τροχό αμάξης. Από την εικόνα αυτή πήρε και το όνομά της η νόσος. Η μήτρα μπορεί να είνα ελαφρώς μικρότερου μεγέθους και το ενδομήτριο πεπαχυμένο.
Επιπλοκές του συνδρόμου αποτελούν :
- Υπογονιμότητα
- Διαβήτης και υπέρταση κύησης
- Μεταβολικό σύνδρομο : Σ.Δ. τύπου ΙΙ, υπέρταση , υπερχοληστεριναιμία και αυξημένα τριγλυκερίδια που οδηγούν σε υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων
- Διαταραχες ύπνου
- Κατάθλιψη, άγχος , διατροφικές διαταραχές και παχυσαρκία που επιδεινώνει τα συμπτώματα
- Καρκίνο του ενδομητρίου
Δυστυχώς δεν υπάρχει θεραπεία για το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών , αλλά αντιμετωπίζουμε τα συμπτώματά του.
Δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη , απώλεια βάρους επί παχυσαρκίας και άσκηση βοηθούν στην εξισορρόπηση της αντίστασης στην ινσουλίνη. Η χρήση φαρμάκων ρυθμιστών της ινσουλίνης όταν δεν επιτυγχάνεται με την διατροφή. Αντισυλληπτικά δισκία, ή προγεστερόνης ρυθμίζουν τον κύκλο. Αντιανδρογόνα μειώνουν τα επιπεδα τους. Πρόκληση ωορρηξιας αντιμετωπίζει την υπογονιμότητα.
Δασυτριχισμός ονομάζεται η εμφάνιση αυξημένης ανδρικού τύπου τριχοφυίας στις γυναίκες. Παρατηρείται δηλαδή υπερβολική ανάπτυξη των τριχών στο άνω χείλος- μουστάκι, στις παρειές και το πηγούνι, γύρω από τις θηλές και μεταξύ των μαστών, στην κοιλιά, στην πλάτη, στα χέρια , στο εσωτερικό των μηρών και στα πόδια.
Συχνά αποτελεί μια φυσιολογική αυξημένη απάντηση του σώματος στα ανδρογόνα, τα οποία είναι εντός των φυσιολογικών ορίων και παρατηρείται σε όλη την οικογένεια. Στην εμμηνόπαυση επίσης μπορεί να διαπιστωθεί αύξηση της τριχοφυίας.
Άλλες φορές η διερεύνυση των τιμών των ανδρογόνων μας οδηγούν σε σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, υπερπλασία των επινεφριδίων και συνδρόμου Cushing. Κακοήθεις όγκοι των οργάνων αυτών μπορεί να προκαλέσουν αύξηση των ανδρογόνων. Κάποια φάρμακα επίσης ανεβάζουν τα ανδρογόνα όπως η κορτιζόνη, κυκλοσπορίνη, αναβολικά,..Ο υποσιτισμός και η νευρογενής ανορεξία μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένη τριχοφυία.
Με ορμονολογικές εξετάσεις αίματος και απεικονιστικές μεθόδους γίνεται η διερεύνυση της αιτίας και αντιμετωπίζεται ο δασυτρυχισμός συχνά με την συνεργασία ενδοκρινολόγου και δερματολόγου.
Μηνορραγία είναι η αυξημένη ποσότητα ροής αίματος κατά την διάρκεια της περιόδου.
Μητρορραγία είναι η εμφάνιση κολπικής αιμόρροιας ανάμεσα στις περιόδους.
Είναι δυο φαινόμενα, που μπορεί να συνυπάρχουν και εμφανίζονται συχνότερα στην αρχή και το τέλος της αναπαραγωγικής ηλικίας. Την εφηβεία και την κλιμακτήριο δηλαδή. Συνήθως οφείλονται σε ορμονολογικές διαταραχές που αφορούν την ωρίμανση του ωαρίου. Οι διαταραχές αυτές μπορεί να προέρχονται τόσο από την ίδια την ωοθήκη όσο και από έμεση επίδραση από δυσλειτουργία του θυρεοειδή αδένα, της υπόφυσης , των επινεφριδίων . Επίσης το σωματικό ή ψυχικό στρες, η υπερκόπωση,ο πρωταθλητισμός, η κακή διατροφή, ο υποσιτισμός και η παχυσαρκία , οι διαταραχές ύπνου, κάποια φάρμακα , ..προκαλλούν διαταραχές ωορρηξίας.
Θα πρέπει όμως να εξετάσουμε και το ενδεχόμενο κύησης, εξωμητρίου και αποβολής. Καλοήθεις παθήσεις όπως τα ινομυώματα, η αδενομύωση και οι πολύποδες μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγίες. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, του ενδομητρίου και όγκοι ωοθηκών εμφανίζονται με αιμορραγίες. Φλεγμονές του γεννητικού συστήματος, τραυματισμοί, ξένα σώματα, διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος, ακόμη και η ατροφία του κόλπου προκαλούν κολπικές αιμόρροιες. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται διερεύνηση και αξιολόγηση από το γυναικολόγο συχνά και με τη βοήθεια του ενδοκρινολόγου, για τη σωστή αντιμετώπιση των διαταραχών της περιόδου.
- Τα πρώτα συμπτώματα είναι διαταραχές του κύκλου της περιόδου. Αρχικά η περίοδος έρχεται πιο νωρίς και αργότερα καθυστερεί ενώ συχνά εμφανίζονται ανώμαλες κολπικές αιμορραγίες.Η κυριότερη αιτία των ανώμαλων κολπικών αιμορραγιών είναι η ανωοθυλακιορρηξία, η αδυναμία παραγωγής ωαρίου. Θα πρέπει όμως να εξετάσουμε και το ενδεχόμενο κύησης, εξωμητρίου και αποβολής.Καλοήθεις παθήσεις όπως τα ινομυώματα, η αδενομύωση και οι πολύποδες μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγίες.Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, του ενδομητρίου και όγκοι ωοθηκών εμφανίζονται με αιμορραγίες.Φλεγμονές του γεννητικού συστήματος, τραυματισμοί, ξένα σώματα, διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος, ακόμη και η ατροφία του κόλπου προκαλούν κολπικές αιμόρροιες.Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται διερεύνηση και αξιολόγηση από το γυναικολόγο για τη σωστή αντιμετώπιση των διαταραχών της περιόδου στην κλιμακτήριο.
- Η πτώση των οιστρογόνων στην εμμηνόπαυση έχει ως αποτέλεσμα και τη σταδιακή μείωση της ενυδάτωσης του κόλπου. Η ξηρότητα που δημιουργείται δυσχεραίνει την ερωτική επαφή και κάνει τόσο τον κόλπο, όσο και την ουροδόχο κύστη ευάλωτα στις λοιμώξεις. Οι γυναίκες με πολλούς τοκετούς ή που κάνουν χειρονακτική δουλειά και σηκώνουν βάρη συχνά παρουσιάζουν και προβλήματα ακράτειας ούρων. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η χρήση LASER , EMSELLA, RF, PRP μας δίνει λύσεις για ό,τι δυσχεραίνει την ποιότητα ζωής της γυναίκας.
- Στην εμμηνόπαυση αρχίζει και η οστεοπενία και οστεοπόρωση. Παρακολουθούμε την οστική πυκνότητα και βοηθάμε στην διατήρησή της με ασβέστιο, βιταμίνη D3 και σωματική άσκηση.Προσθέτουμε ειδική φαρμακευτική αγωγή όταν χρειαστεί.